Suzumiya Haruhi (PL) : Przypisy

Przypisy i odnośniki dla

涼宮ハルヒ

Wszystkich rozdziałów

ESP (esper)

ESP jest skrótem od "Extra-Sensory Perception", co w wolnym tłumaczeniu oznacza "odczuwanie pozazmysłowe". Jest popularnie używane w odniesieniu do osób posiadających wszelkie moce nadprzyrodzone (czyli esperów). W związku z brakiem polskiego odpowiednika dokonano tu spolszczenia sformułowania angielskiego.

Festiwal Kulturowy

Doroczna impreza organizowana przez niemal każdą szkołę w Japonii, od podstawówek po uniwersytety. Podczas niej, uczniowie prezentują swoje zainteresowania bądź dokonania. Rodzicom pozwala to na podziwianie swoich pociech, a osobom zainteresowanym uczęszczaniem do danej placówki pozwala stwierdzić jaka panuje tam atmosfera. Popularnymi atrackcjami są kafejki (bądź inne formy sprzedaży jedzenia), wystawianie sztuk teatralnych, tańce, projekcje filmów realizowanych przez uczniów, itd.

Go (gra)

Strategiczna gra planszowa dla dwóch graczy. Wywodzi się ze starożytnych Chin, choć jest również popularna w Japonii i Korei. Gracze na przemian układają czarne i białe kamienie na planszy. Celem jest odgrodzenie swoimi kamieniami jak największej powierzchni. Mimo prostoty reguł, rozgrywki są tak złożone że Go przyrównywane jest do szachów. Dokładniejsze informacje można znaleźć na wikipedii oraz na Polskiej stronie Go.

Konbu

Po polsku Listownica: jadalne wodorosty z rodzaju Laminaria. Często używana w kuchni japońskiej (pierwsze pisemne wzmianki pochodzą z roku 797), szczególnie od okresu Muromachi (XIV - XVI wiek), gdy odkryto nowy sposób suszenia pozwalający na przechowywanie jej przez dłużej niż kilka dni. Gatunki najczęściej wykorzystywane przy przyrządzaniu potraw to Laminaria saccharina, Laminaria japonica, Laminaria angustata, Laminaria longissima oraz Laminaria ochotensis. Listownica zawiera NMDA, czyli kwas metyloasparaginowy (C5H9NO4), który pobudza receptory smakowe odpowiedzialne za smak umami (brak polskiej, czy też europejskiej nazwy) i jest jednym z pięciu podstawowych smaków obok słodkiego, słonego, gorzkiego i kwaśnego.

Kotatsu

Element wystroju wnętrza charakterystyczny dla Japonii. Jest to rama stołu (niska, siedzi się przy nim na podłodze), na którą nałożony jest koc, na którym z kolei leży blat. Pod spodem jest źródło ciepła - w nowoczesnych kotatsu jest ono najczęściej elektryczne, choć zdarzają się również piecyki węglowe, i wbudowane w ramę. W bardziej klasycznej wersji źródło ciepła jest w zagłębieniu pod stołem. Kotatsu jest stosowane głównie z powodu kiepskiej izolacji cieplnej większości japońskich domów, co wiąże się z dużymi kosztami ogrzewania. Dlatego zamiast ogrzewać całe mieszkanie ogrzewa się małą objętość powietrza uwięzionego pod kocem przykrywającym ramę stołu, co pozwala na tanie ogrzanie się zimą.

Obon (Festiwal)

Święto obchodzone od 13 do 15 kwietnia ku pamięci zmarłych, znane również jako Bon. Tradycyjnym elementem święta jest Taniec Bon (Bon Odori). Więcej informacji (Angielska Wikpiedia).

Pisownia Imion

W języku japońskim stosuje się cztery rózne alfabety:

• rzymski - znane nam litery i cyfry.
• katakana - pojedyńczy znak oznacza samogłoskę a(ア), i(イ), u(ウ), e(エ), o(オ), literę n(ン), bądź sylabę. Jest stosowany do zapisu słów pochodzenia obcego.
• hiragana - podobnie jak katakana (samogłoski(あいうえお), n(ん) i sylaby). Różni się tym, że jest stosowany do zapisu słów pochodzenia japońskiego.
• kanji - (dosł. "znaki chińskie") czyli to co przeciętny europejczyk określa mianem "krzaki"

Doprowadza to do sytuacji, gdzie wymowa słowa nie określa jednoznacznie jego zapisu. Ma to duże znaczenie w wypadku nazw własnych, a w szczególności imion i nazwisk: w niemal każdym przypadku konieczne jest wytłumaczenie jakich znaków używa sie do ich zapisu.

Przyrostki Formalne

W języku japońskim stosuje się przyrostki dodawane do imion/nazwisk, które określają jakie więzy łączą osobę mówiąca z tą o której się wypowiada.

• nie dodaje się nic, gdy mówi się o kimś ze swojego najbliższego otoczenia (rodzina, bliscy znajomi, często praca) z kimś kto do tego najbliższego otoczenia nie należy.

• -kun : używany głównie do mężczyzn, stosowany głównie gdy zwraca się do osoby o niższym statusie, gdy zwracają się do siebie chłopcy w tym samym wieku, czy też gdy mówiący zwraca się do chłopca.
• -san : wyraża szacunek, chyba najczęściej używany.
• -dono : pan/władca - jeśli chodzi o poziom szacunku mieści się pomiędzy '-san' a '-sama'
• -sama : "mocniejsza" wersja '-san' - jest stosowany gdy mówiący chce być wyjątkowo grzeczny, bądź gdy według niego osoba wymieniana wymaga szczególnego szacunku (Bóg, cesarz, jakakolwiek postać idolizowana przez mówiącego)

• -sensei : używany w stosunku do nauczycieli, lekarzy, prawników, itd. Może być stosowany do każdego kto osiągnął wysoki poziom umiejętności w jakiejś dziedzinie.

• -shi : używany w formalnych dokumentach, dotyczy osób których wypowiadający się nigdy nie spotkał

• -senpai (-sempai) : "starszy kolega" - zarówno w szkole (wyższa klasa), jak w pracy
• -kōhai : odwrotność senpai

Shinjin

Ogromna istota spotykana jedynie w Zamkniętej Przestrzeni. Jest manifestacją frustracji Suzumiyi Haruhi i niszczy wszystko wokół siebie. Zwalczane przez 'Organizacje', w tym Koizumiego.

Sukiyaki

Danie, składające się z cienkich kawałków mięsa (lub tofu w wersji wegetariańskiej) gotowanych lub duszonych razem z warzywami i innymi składnikami w połączeniu sosu sojowego, cukru i mirin (rodzaj wina z ryżu - podobne do sake ale o niższej zawartości alkoholu). Przyrządzane jest w niskim stalowym garnku (wygląda raczej jak nieco wyższa patelnia) od razu na stole. Spożywane raczej w zimniejsze dni.

Tanabata (Festiwal)

Dosłownie znaczy "wieczór siódmego". Japoński festiwal świętujący spotkanie się dwojga kochanków (gwiazd). Orihime (Wega z gwiazdozbioru Lutni) i Hikoboshi (Altair z gwiazdozbioru Orła) mogą spotkać się ze sobą tylko w siódmy dzień siódmego miesiąca według kalendarza księżycowego. Obecnie jest to świętowane 7 lipca. Obchody zaczynają się wieczorem, jako że dopiero wtedy widać gwiazdy. Zwyczajowo w tym dniu wiesza się kartki bądź tabliczki z życzeniami na gałęzi bambusa, często razem z innymi dekoracjami. Więcej informacji (Angielska Wikpiedia).

Tatami

Klasyczne japońskie maty którymi wykładana jest podłoga. Dawniej były charakterystyczne dla zamożniejszych domów, ale do końca XVII spopularyzowały się na tyle że można je było spotkać w każdym budynku. Do dzisiaj w japońskich mieszkaniach znajduje się przynajmniej jeden pokój nimi wyłożony. Ze względu na ustalone rozmiary (90cm x 180cm x 5cm, 95.5cm x 191cm x 5cm w zachodniej japonii) powierzchnie mieszkań najczęściej podawane są w tatami, a co za tym idzie wymiary w budownictwie japońskim są najczęściej wielokrotnością 90 cm.

Zamknięta Przestrzeń

Specyficzny wymiar, bardzo podobny do naszego, lecz nie występują w nim zwierzęta czy też ludzie. Dostęp do niego mają Shinjin, oraz członkowie 'Organizacji' do której należy Kyon. Pojawianie się tych wymiarów jest ściśle powiązane ze stanem emocjonalnym Suzumiyi Haruhi.

Powrót do strony głównej